Genel olarak meslek hastalığı, “Çalışanların gerek kullanılan ham maddeler gerekse
çevre şartlarından etkilenerek uğradıkları geçici veya sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi
arıza hâlleridir.” şeklinde tanımlanmaktadır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 14. maddesinde
meslek hastalıkları tanımı aşağıdaki gibi verilmiştir:
“Meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı
tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli
hastalık, bedensel veya ruhsal engellilik hâlleridir.”
Tanım dikkatlice incelendiğinde bazı ayrıntılar dikkat çekmektedir. Bu ayrıntılar
meslek hastalığının tam olarak anlaşılabilmesi açısından önemlidir.
Meslek hastalıkları, iş kazalarından farklı olarak uzun zaman sürecinde de ortaya çıkabilir ancak çok kısa süre içinde ortaya çıkabilen meslek hastalıkları da vardır. Ne olursa olsun, meslek hastalığına yakalanabilmenin koşulu, bir süre o iş yerinde çalışmaktır. Bu süre, maruz kalınan etmenin yoğunluğu ile ilgilidir.
Meslek Hastalıklarının Nedenleri
Yol açan etmenlere göre meslek hastalıkları aşağıdaki gibi sınıflandırılır:
Kimyasal kaynaklı meslek hastalıkları
- Ağır metaller
- Çözücüler
- Gazlar
- Asit ve alkali maddeler
- Pestisitler
Fiziksel kaynaklı meslek hastalıkları
- Gürültü ve titreşim
- Yüksek ve alçak basınçta çalışma
- Soğuk ve sıcakta çalışma
- Tozlar
- Radyasyon
- Aydınlatma
Biyolojik kaynaklı meslek hastalıkları
- Bakteri kaynaklı olanlar
- Virüs kaynaklı olanlar
- Biyoteknoloji kaynaklı olanlar
Psikolojik kaynaklı olan meslek hastalıkları
Ergonomiye özensizlikten kaynaklanan meslek hastalıkları
Meslek Hastalıklarını Önleme
İnsan, çevre güvenliği, makine ve donanım, bir bütün içinde tek tek ele alınmalıdır.
İş sağlığı ve güvenliğinin önemi işçi ve işverence çok iyi kavranmalıdır. İş sağlığı ve
güvenliği konusunda kişisel bilgi, öngörü ve yargılarla değil, kuralına uygun hareket eden
çalışanlar topluluğu oluşturulmalıdır. Tüm kazalar önlenebilir ancak işverenler bu
çalışmalara önderlik etmeli ve sorumluluk taşımalıdır.
Meslek hastalıklarını önlemedeki başarı aşağıdaki yararları sağlar:
- Çalışanlar korunmuş olur.
- İşletme güvenliği sağlanır.
- Üretim güvenliği sağlanır.
- Çevre güvenliği sağlanır ve korunur.
- İş kazaları ve meslek hastalıkları sıfıra yaklaşır.
- Ekonomik kayıplar azalır.
- Maliyetler azalır.
- Çalışanların, müşterinin ve iş yerinin memnuniyeti sağlanır.
- Verimlilik artar.
